8 شاهکار ضد جنگ در تاریخ هنر
در این مقاله با 8 اثر هنری ضد جنگ آشنا می‌شویم که هرکدام به‌نوبه خود، بیانگر زخم‌هایی هستند که جنگ بر پیکر بشریت زده است.
گرنیکا (Guernica)
هنرمند: پابلو پیکاسو | سال: 1937 | مکان: موزه رینا سوفیا، مادرید – اسپانیا
پیکاسو این اثر را در واکنش به بمباران وحشیانه شهر گرنیکا توسط هواپیماهای نازی در جریان جنگ داخلی اسپانیا خلق کرد. این نقاشی سیاه‌وسفید غول‌پیکر، پر از پیکره‌های تکه‌تکه‌شده، اسب‌های در حال نعره‌زدن و مادرانی است که فرزندان مرده‌شان را در آغوش دارند. سبک کوبیستی پیکاسو این درد و هرج‌ومرج را تقویت کرده. گرنیکا امروز به‌عنوان یکی از صریح‌ترین بیانیه‌های تصویری علیه جنگ در تاریخ شناخته می‌شود.
میدان کشتار (The War Cripples)
هنرمند: اتو دیکس | سال: 1924 | مکان: موزه هنر مدرن، نیویورک (MoMA)
اتو دیکس که خود سرباز جنگ جهانی اول بود، در این اثر واقع‌گرایانه و بی‌رحمانه، میدان جنگ را به شکل فضایی متروک و مرگبار ترسیم کرده. اجساد پراکنده، چهره‌های خالی از جان و خاکستر، بیانگر عمق فاجعه‌ای است که جنگ برای روح و جسم انسان به‌جا می‌گذارد. آثار دیکس برخلاف تبلیغات قهرمان‌ساز آن زمان، حقیقتی عریان و هولناک از جنگ را نمایش می‌دادند.
اعدام‌های سوم ماه مه (The Third of May 1808)
هنرمند: فرانسیسکو گویا | سال: 1814 | مکان: موزه پرادو، مادرید – اسپانیا
گویا در این اثر بی‌نظیر، صحنه اعدام دسته‌جمعی شورشیان اسپانیایی به‌دست نیروهای ناپلئون را با قدرتی دراماتیک نشان می‌دهد. چهره‌ها پر از ترس و اضطراب‌اند، و مردی با پیراهن سفید که دستانش را به‌شکل صلیب باز کرده، به نماد مقاومت بدل شده. تضاد شدید نور و تاریکی، پیام گویا را تقویت می‌کند: جنگ یعنی از بین رفتن انسانیت، در تاریکی محض.
عواقب جنگ (Consequences of War)
هنرمند: پیتر پل روبنس | سال: 1638 | مکان: پالاتزو پیتی، فلورانس – ایتالیا
روبنس، هنرمند دوره باروک، در این اثر اسطوره‌ای مارس، خدای جنگ، را نشان می‌دهد که در برابر تلاش ونوس برای متوقف‌کردنش مقاومت می‌کند. در پس‌زمینه، نمادهایی از ویرانی فرهنگی، فقر و مرگ دیده می‌شود. این تابلو تمثیلی نشان می‌دهد که جنگ، نه‌تنها جان انسان‌ها را می‌گیرد، بلکه عشق، دانش و هنر را نیز در هم می‌شکند.
دیوار برلین – هنر خیابانی (Berlin Wall – Street Art)
هنرمند: هنرمندان مختلف | سال: 1980–1989 | مکان: برلین – گالری دیوار شرقی
در آخرین سال‌های جنگ سرد، بخش شرقی دیوار برلین به بستری برای هنرمندان بین‌المللی تبدیل شد. آن‌ها با نقاشی‌هایی مانند "بوسه برژنف و هونکر" از دیمیتری وروبل، سیاست‌های استبدادی و جنگ‌طلبانه را به سخره گرفتند. هنر خیابانی این دیوار، جنبه‌ای مردمی و خودجوش از اعتراض ضد جنگ بود که هنوز هم در حافظه تاریخی مردم اروپا باقی مانده.
سربازان بی‌نام (The Volunteers)
هنرمند: کته کولویتس | سال: 1932 | مکان: موزه کولویتس، برلین – آلمان
کولویتس، هنرمند آلمانی که فرزندش را در جنگ جهانی اول از دست داد، تمام عمر خود را وقف خلق آثاری ضد جنگ کرد. در این اثر چاپی، جمعی از مادران و زنان را می‌بینیم که سربازان جوان را در سکوت به میدان جنگ بدرقه می‌کنند. چهره‌ها پر از درد، اضطراب و حس بی‌پناهی هستند. این اثر، تصویری قدرتمند از نقش ویرانگر جنگ بر خانواده‌هاست.
نابودی مردان، زن و کودک (Pity)
هنرمند: ویلیام بلیک | سال: 1795 | مکان: موزه بریتانیا، لندن – انگلستان
ویلیام بلیک، شاعر و نقاش انگلیسی، در این تصویر خیالی، نمادهایی از جنگ و کشتار انسان‌ها را در قالب‌هایی اسطوره‌ای ترسیم می‌کند. گرچه سبک او اغلب نمادین و ذهنی است، اما پیامش روشن است: جنگ اراده شیطانی است که روح بشر را تباه می‌کند. بلیک با بهره‌گیری از تمثیل و زبان بصری شاعرانه، قدرت نمادگرایی ضد جنگ را تا حد اعلایی بسط می‌دهد.
تله موش (The Rat Trap)
هنرمند: بانسکی | سال: 2005 | مکان: لندن، بیت‌اللحم، غزه
بانسکی، هنرمند خیابانی ناشناس بریتانیایی، با آثارش همواره علیه خشونت، اشغال و بی‌عدالتی اعتراض کرده. در مجموعه آثارش در غزه و کرانه باختری، از جمله تصویر کودکانی که با پاستل پشت دیوار سیم‌خاردار خورشید می‌کشند، یا سربازانی که گل از لوله تفنگ بیرون می‌زنند، صدای صلح‌خواهانه بلند می‌شود.
